नेपाल र कोरोना भाईरस : बच्ने उपाय

लोकपथ संवाददाता

२०७६,फाल्गुन,१४,बुधबार १५:०१

कोरोना भाईरस फ्लु विश्वका ३३ मुलुकमा फैलिइसकेकोले यो अब चीनको लागिमात्र होइन अन्तर्राष्ट्रिय खतरा नै भइसकेको चेतावनी विश्वस्वास्थ्य संगठन (WHO) ले औँल्याएको छ र बच्ने व्यवहारिक उपायबारे आधिकारिक सल्लाह पनि जारी गरेको छ । चीनपछि दक्षिण कोरिया यस महामारीबाट बढी आक्रान्त हुन थालेको छ ।

दक्षिण कोरियाको दाएगु सहर यो महामारीबाट सबभन्दा बढी आक्रान्त छ, जहाँ करिब १५ सय नेपालीहरू काम गरेर बसेका छन् । तीमध्ये कतिपय विद्यार्थी पनि छन् । हालसम्म नेपालीहरूमा यो महामारीले संक्रमित भएको सूचना प्राप्त भएको छैन । तर यो महामारीको तीव्र्र गतिमा फैलावट हेर्दा ढिलोचाँडो नेपालीहरूमा पनि नसर्ला भनेर ढुक्कले बस्न सकिन्न ।
चीन वा कोरियाबाट नेपालमा संक्रमण फैलिन बेर लाग्नेछैन । नेपाल सरकारको लापरवाही, दयनीय व्यवस्थापन र उपचारकहरू नै भागाभाग हुनसक्ने त्यो सम्भावित अवस्थामा दसौँ हजारको ज्यान खतरामा पर्ने अवश्यम्भावी भएकोलाई एकछिन सम्झौँ, त्यो सम्भावित परिस्थिति कतिसम्म भागदौडपूर्ण र भयावहपूर्ण होला !

यस्तो परिस्थितिमा सामान्य जनताले कसरी आफ्नो सुरक्षा गर्ने भन्ने सवालमा विश्वस्वास्थ्य संगठन विश्वस्वास्थ्य संगठन ९ध्ज्इ० को आधिकारिक सल्लाह, विभिन्न चिकित्सक तथा आयुर्वेद विधाको अनुभव र प्रचलित घरेलु उपायमा भर पर्नुपर्ने हुन्छ । लोकपथ डटकमले यस आलेखमा सबैजसो उपयोगी सल्लाहलाई सकेसम्म समेटेको छ :

चिकित्सकीय सल्लाह
घरबाहिर निस्कँदा मास्क : सामान्य कपडाको मास्कले हुँदैन, सर्जिकल मास्क वा विशेष तरिकाले बनाईएको मास्क उचित हुन्छ । दारी पालेकाहरूलाई मास्क लगाउन अप्ठ्यारो हुन्छ, तथापि वैकल्पिक उपाय अपनाउनु पर्छ । प्रदूषित वातावरणमा त सल वा मफ्लरले नाक–मुख ढाक्नु पनि नहुनुभन्दा कामचलाउ उपाय पनि बेश हुन्छ ।

भीडभाडयुक्त स्थल वा सार्वजनिक यातायातलाई सकेसम्म पन्छाउने, होटलमा खान नजाने, अन्य व्यक्तिसँग स्वासप्रस्वासबाट प्रभावित (सास जुध्ने स्थिति) बाट बच्नु नितान्त जरुरी छ । संक्रमण फाटफुट रुपमा देखापर्न थालेको अवस्थामा घरबाट बाहिर ननिस्कनु र घरलाई किटाणुनासक औषधीद्वारा सुरक्षित राख्नु जरुरी हुन्छ ।

बिहान उठ्नेबित्तिकै खाली पेटमा करिब १५ ग्राम काँचो लसुनसँग २ गिलास पानी पिउने, कागतियुक्त भोजन, प्याजको सेवन, बेलुकी सुत्नुअघि ४–५ वटा तुलसीको हरियो पात, ५ ग्राम बेसार, सानो चम्चाको आधा मेथीदाना, १० ग्राम अदुवा ठूलो एक कप पानीमा उमालेको काडा लिनु फाईदाजनक हुन्छ ।

कोरोना भाईरसलाई ठीक गर्नमा लसुन–पानी उपयोगी सिद्ध भएको अनुभव छ । हेक्का रहोस्, लसुन र प्याज प्राकृतिक प्रतिजैविक (नेचरल एन्टीबायोटिक) हुन् भन्ने प्रमाणित भएको छ । ताजा अमला चुस्ने, कागती–मह पानी (हट लेमन हनी) सेवन लाभदायक हुन्छ । अमला, कागती, सुन्तला जस्ता भिटामिन ‘सी’ प्रचुर पाईने फलको सेवनले रोग प्रतिरोध, आन्तरिक उपचार तथा बिमार छिटो निको हुने क्षमता (हिलिङ् पावर) बढाउँछ ।

विहान बेलुकी तातोपानीको वाफ लिनु फाईदाजनक हुन्छ । वाफ लिँदा जनजिब्रोले ‘भिक्स’ भन्ने बाम वा ‘सन्चो’ खालका तत्व मिसाउनुले कालान्तरमा फोक्सोलाई असर गर्न सक्छ । त्यसैले वाफ लिन उमालेको पानीमा यस्ता चिज मिसाउनु हुँदैन ।

उपयुक्त खाना : घरमै तयार गरिएको भेजिटेबल सुप, मुङको दाल, खिचडी, परम्परागत नेपाली खाना, भात, रोटी, ग्रीन सलाद आदि स्वस्थकर हुन्छ । लसुन, प्याज, नरिवलको तेलका साथ बनेका खाना, अल्मोन्ड बदाम, ओखर आदि चिजहरू उपयुक्त मानिएको छ ।
असुरक्षित खाना : वुहान (चीन) को समुद्री खाद्य बजार (सि फुड मार्केट) बाट उत्पन्न भएको चिकित्सकीय प्रमाण भएको यस महामारीमा केही खानेकुराहरूमा संयम अपनाउनु उपयुक्त मानिन्छ । आयातित खाद्यपदार्थ पाईने नेपालमा खासगरी राजधानीमा यस्ता असुरक्षित खानाबाट हाललाई टाढै हुनु उचित हुन्छ । जस्तो कि, समुद्री खाना (सि फुड) नखानु नै उचित हुन्छ । बजारमा किनिएका खाद्यपदार्थ मध्ये पोटास–पानीमा डुबाउन मिल्ने (मूला, गाजर, भन्टा, खुर्सानी, कागती जस्ता) सामग्री पोटास पानीमा डुबाएर खाने गरेमा धेरैवटा रोग वा महामारीबाट बच्न सकिन्छ ।

एक चिनिया महिलाले चमेरोको मासुले बनेको (ब्याट मिट) सुप खाएको कुरा सामाजिक सन्जालमा राखेको र उनलाई कोरोना भाईरस लागेको तथ्यले वैज्ञानिकहरूले यस्ता जङ्गली पशुपंक्षीको मासुजन्य खाद्य पदार्थलाई पनि सन्देहको घेरामा राखेर अनुसन्धान गरिरहेका छन् ।
विश्वस्वास्थ्य संगठन WHO को सल्लाह
साबुन–पानीले हात धोईरहने । पाएसम्म अल्कोहलमा आधारित किटाणुरहित गर्ने सामग्री पाईन्छ । त्यसको पनि उपयोग गर्ने । संक्रामक जिवाणु सबभन्दा छिटो हातमा आउने सम्भावना हुन्छ । हात सफा भए यो महामारीको संक्रमित हुने जोखिम कम हुन्छ ।
स्वास–प्रश्वासमा सावधानी : खोक्दा वा हाच्छ्युँ गर्दा नाक–मुखलाई रुमाल वा टिस्यु कागजले राम्रोसँग ढाक्नुपर्छ । यसो गर्दा कीटाणु वा जिवाणु फैलिन नियन्त्रित हुन्छ । खोक्ने वा हाच्छ्युँ गर्दा मानव तरलका ससाना कणहरू एक मिटर परसम्म उछिट्टिरहेका हुन्छन्, जसमा भाईरस वा जम्र्स् हुन्छन् । अतः खोक्ने वा हाच्छ्युँ गर्ने मानिसभन्दा कम्तिमा एक मिटर दूरीमा रहनु जरुरी हुन्छ ।
आँखा, नाक र मुखमा हात नलगाउने : हातमा अनेक प्रकारका भाईरस वा ब्याक्टेरिया रहिरहेका हुन्छन्, जो ईन्द्रियहरूबाट छिटो संक्रमित हुनसक्छन् ।

यदि ज्वरो आएको, खोकी र स्वासप्रश्वासमा समस्या वा छिटोछिटो सासफेर्नुपर्ने समस्या छ भने तुरुन्तै उपचारात्मक उपाय अपनाउनु पर्छ । कोरोना संक्रमित वा आक्रान्त क्षेत्रबाट आएको वा त्यस्ता क्षेत्रमा जानुछ भने आफ्नो उपचारक (डाक्टर वा स्वास्थ्यकर्मी) लाई बताउनु पर्छ । यदि यस्तो आवतजावत भएको छैन तर ज्वरो, खोकी, श्वासप्रश्वासमा समस्या वा रुघा लागेको छ भने घर बाहिर निस्कनु उचित हुँदैन ।

पशुपंक्षी वा माछा–मासु बजार वा अस्पताल जाँदा मास्क आदिको प्रयोग तथा उच्च सरसफाई अपनाउने : जनाबर वा माछामासु हातले छुँदा वा समाउँदा उच्च स्वास्थ्य सतर्कता अपनाउनु पर्छ ।

चीनजस्तो मुलुकलाई समेत यो महामारीले आच्छुआच्छु पारिरहेको छ भने कोरियालाई चिन्तित बनाउन थालेको छ । नेपालमा एकदुई जनालाई फैलिएको अवस्थामा यो महामारीले कति विकराल रुप लेला भन्ने अनुमान गरेर पनि प्रत्येक व्यक्तिले यसविरुद्धको प्रतिरोधको क्षमता बनाउनु पर्ने जरुरी छ, यसको लागि ।

लोकपथमा यो भन्दा अगाडि कोरोना भाइरसका बारेका प्रकाशित समाचार पढ्नुभएको थियो ?

नेपाल र कोरोना भाईरस : बच्ने उपाय

१.

२.

३.

४.

५.

अध्यक्ष/ सम्पादक

रमेश जमकट्टेल

सम्पर्क

Inky Quill International Pvt.Ltd.

व्यवस्थापन / विज्ञापन

सोसल मिडिया