‘ब्याजदर घट्दा पुँजी पलायनको खतरा बढ्यो’

काठमाडौं । नेपाल उद्योग परिसंघका वरिष्ठ उपाध्यक्ष राजेश उपाध्यायले बैंक तथा वित्तीय संस्थामा ठुलो मात्रमा लगानीयोग्य रकम थुप्रिएको र ब्याजदर समेत घट्दै गएका कारण पुँजी पलायनको खतरा बढेको बताएका छन् । 

मंगलबार काठमाडौंमा क्लिकमाण्डु डटकमले आयोजना गरेको प्रि मनिटरी पोलिसी डिस्कसन कार्यक्रममा उनले यस्तो बताएका हुन् । उनले लगानीयोग्य रकम थुप्रिने र ब्याजदर यस्तै तल रहिरहे भोलिका दिनमा पुँजी पलायन हुनसक्ने बताए । 

गलत ठाउँमा लगानी हुनसक्ने हुँदा बैंकहरुले थुप्रिएको पुँजीलाई कहाँ लगानी गर्ने यसबारे आगामी मौद्रिक नीतिले सम्बोधन गर्नुपर्ने उपाध्यायले बताए । 

उनकाअनुसार नेपालमा लगानी गर्न सक्ने अवस्था नरहे भारतको ट्रेजरी मार्केटमा बैंकहरुलाई लगानी गर्न राष्ट्र बैंकले दिनुपर्ने उनको भनाइ छ । 

वित्तीय अनुशासनमा समेत यस्ता विषय पर्ने भएकाले यसलाई कायम गराउन जरुरी रहेको उनले बताए । उपाध्यायकारअनुसार नेपालमा प्रभिजनको व्यवस्था सबैभन्दा कडा भएकाले समस्या भएको बताए । उनले भारतको उदाहरण दिँदै यदि धितो छ भने तीन वर्ष नभईकन सत प्रतिशत प्रोभिजन गर्नुपर्ने आवश्यकता पर्दैन । तर नेपालमा पहिलो वर्षमै सत प्रतिशत प्रोभिजन गर्नुपर्ने व्यवस्थाले यसले ठुलो दबाब पैदा गरेको छ । 

परिसंघका वरिष्ठ उपाध्यक्ष उपाध्यायले भने, ‘नेपालमा लगानी गर्न सक्ने अवस्था नरहे भारतको ट्रेजरी मार्केटमा बैंकहरुलाई लगानी गर्न दिनुपर्छ । साढे ५ प्रतिशतको हाराहारीमा त्यहाँ ब्याज पाउने स्थिति छ । हाम्रो राष्ट्र बैंकले तय गरेको फ्लोर प्राइज ३ प्रतिशत धेरै तल भएको मलाइ लाग्छ । ब्याज कोरिडोरमा तीन प्रतिशत भए तापनि बैंकहरुले तीन प्रतिशत भन्दा तलमा बिडिङ गरेको र तीन प्रतिशत भन्दा तल गएर स्वयम राष्ट्र बैंकले पनि कोरिडोर हुँदाहुँदै पनि त्यसको पालना नभएको हामीले महसुस गरेका छौँ ।’

कार्यक्रममा नेपाल बैंकर्स संघका अध्यक्ष सन्तोष कोइरालाले बजेटको उद्देश्य र मर्मअनुरूप मौद्रिक नीति आउन आवश्यक भएको बताए । उनले अर्थमन्त्रीले वित्त नीति र मौद्रिक नीतिलाई सन्तुलन मिलाएर जाने कुरा गरेको भन्दै त्यसलाई सकारात्मक रूपमा लिनुपर्ने बताए । 

अध्यक्ष कोइरालाले भने, ‘बैंक तथा वित्तीय क्षेत्रको वर्तनमान अवस्था र स्थितिलाई हेरे केन्द्रीय बैंकले आगामी नीतिहरू अपनाउन आवश्यक छ । एसेट म्यानेजमेन्ट स्थापन गर्ने कुरा चाँडै अगाडि बढ्छ भन्ने हाम्रो अपेक्षा छ । नियो बैंकदेखि अप्ठ्यारोमा परेमा बैंक तथा वित्तीय संस्थालाई त्यही किसिमको ट्रीट गरेर जानुपर्छ ।’

कार्यक्रममा नेपाल बीमा प्राधिकरणका अध्यक्ष शरद ओझाले नागरिकलाई केन्द्रमा राखेर आफूले बीमाको क्षेत्रमा ‘प्रो पिपुल्स पोलिसि’ बनाउन थालेको बताए । यसको नतिजा देखिन केही समय लाग्नेछ । उनले विगतमा व्यवस्था गरिएका कतिपय नीतिहरूमा आफूले केही हस्तक्षेप समेत थालिएको बताए । 

कार्यक्रममा नेपाल धितोपत्र बोर्डका अध्यक्ष सन्तोषनारायण श्रेष्ठले केन्द्रीय बैंकले लिने नीति तथा निर्णयले सम्पूर्ण वित्तीय प्रणालीमा असर गर्ने बताए । उनकाअनुसार ती नीतिले पुँजी बजारलाई समेत प्रत्यक्ष रूपमा असर गर्ने हुँदा मौद्रिक नीतिबारेका छलफलहरूले बजारको स्थायित्वलाई समेत मजबुत बनाउन सघाउ पुग्ने आशा व्यक्त गरे ।

नेपाल राष्ट्र बैंकका निःवर्तमान गभर्नर महाप्रसाद अधिकारीले अरू देशको तुलनामा नेपालको मौद्रिक नीति फरक रहेको उनको भनाइ छ । उनले मौद्रिक नीतिले धेरै काम गरिदिओस् भन्ने सोसाइटीको धेरै आकांक्षा रहेको बताए  । 

उनकाअनुसार मौद्रिक नीतिको कोर फङ्सङ भित्र बसेर मिडियाहरूले यसका सीमाहरू, मेकानिजम, यसभित्र बसेर राष्ट्र बैंकले कसरी बसेर काम गरिरहेको छ भन्नेबारे मिडियाहरूले वास्तविकता ल्याइदिन सक्नुपर्छ ।