कारबाही प्रकरणपछि शेखर पक्ष सतर्क : आरोपदेखि चेतावनीसम्म [भिडियोसहित]

काठमाडौं । नेपाली कांग्रेसले एकैपटक ठूलो संख्यामा नेतादेखि कार्यकर्तासम्मलाई कारबाही गरेपछि त्यसले पार्टीभित्र हलचल नै मच्चिएको छ । पार्टीले सामान्य कारबाही मात्रै होइन कोहीलाई निलम्बन त कोहीलाई पार्टीबाटै निष्कासन गर्नेसम्मको निर्णय गर्यो ।

पार्टीको अनुशासन समितिले लामो छलफलपछि बुधबार एकैपटक १८ जनालाई कारबाहीको डण्डा चलाएपछि भने कांग्रेसमा ठूलो तरंग पैदा भएको छ ।

स्थानीय तह निर्वाचन भएको ३ वर्ष, संघ र प्रदेशको निर्वाचन भएको झण्डै साढे २ वर्षपछि नेपाली कांग्रेसले नेताहरुमाथि कारबाहीको डण्डा चलायो । नेपाली कांग्रेसको विधानतः उजुरी परेको ६ महिनाभित्र कारबाही गर्नुपर्ने हुन्छ । तर उजुरी परेको डेढ वर्षपछि त्यो पनि बहुमतका आधारमा नेताहरुमाथि कैँची चलाइएको भन्दै संस्थापन इतर पक्षले विरोध जनाइरहेको छ ।

एकातिर विधान विपरित त अर्कोतिर प्रतिशोध र पूर्वाग्रह पूर्ण ढंगले कारबाही गरिएको नेताहरुको आरोप छ ।

बुधबार पार्टीले १८ जनाविरुद्ध सामूहिक कारबाही गरेपछि बिहीबार बिहानै संस्थापन इतर पक्षका मुख्य नेता डा. शेखर कोइरालाले आफू निकटका नेताहरुसँग छलफल गरे । छलफलमा सहभागि नेताहरुले पार्टीको अनुशासन समितिले आफैँ अनुशासन मिचेर नेताहरुमाथि कारबाहीको हर्कत गरेको आरोप छ ।

बैठकपछि सञ्चारकर्मीहरुसँग कुरा गर्दै कांग्रेस सांसद समेत रहेका संस्थापन इतर पक्षका नेता राजेन्द्र बजगाईंले गठबन्धनको उम्मेदवार हराउन लागेको भन्ने आधार बनाएर अहिले कारबाही गर्नु उचित नरहेको तर्क गरे ।

आसन्न निर्वाचन २०८४ र त्यो भन्दा अघि पनि मध्यावधिको रुपमा पनि हुनसक्ने स्थितिलाई हेरेर कारबाही गरेको भन्दै बजगाईँको असन्तुष्टि रहेको छ ।

उनले भने, ‘विधानतः कारबाही ठिक छ कि छैन कारबाही भन्ने विषयमा कुरा भयो । उजुरी परेको समयको ६ महिनाभित्रमा कारबाही गर्नुपर्ने भन्ने छ । त्यो संगत नभएकाले यो वैधानिक छैन भन्ने कुरा भयो । नेपाली काँग्रेस र नेकपा एमालेका समस्याहरु पार्टीभित्रका द्वन्द्व समान रुपले हेर्न लायक छ । त्यहाँ पनि कारबाहीको श्रृंखला चलेको छ । हामीले पनि अनुशरण गर्‍यौँ भन्ने हो । गठबन्धनको उम्मेदवार हराउन लागेको भन्ने आधार बनाइएको छ । आसन्न निर्वाचन २०८४ र त्यो भन्दा अघि पनि मध्यावधिको रुपमा भनेर गर्न खोजिएको बुझियो । पार्टीको विधान तोकिएकै समयमा हुन्छ भन्ने विषयमा संशय रहेकोबारे पनि छलफल भएको छ ।

यता कांग्रेस सांसद समेत रहेका अर्का नेता अर्जुननरसिंह केसीले कारबाही पक्षपातपूर्ण र पूर्वाग्रही रहेको दोहोर्याए । सिंगो पार्टीको हित र विधान विपरित गइ कारबाही गरिएको भन्दै यसलाई स्वकार्न नसकिने बताए । पूर्वमन्त्री समेत रहेका नेता केसीले १५औँ महाधिवेशनलाई लक्षित गरेर विधि, विधान र प्रक्रिया विपरित पूर्वाग्रहले कारबाही भएको आरोप लगाए ।

उनले भने, ‘कारबाहीहरु अत्यन्त पक्षपातपूर्ण र पूर्वाग्रही छ । सिंगो पार्टीको हित र पार्टीको विधानलाई गम्भीर अध्ययन गरेर हुनुपर्नेमा त्यसको विपरित भएको छ । नेपाली काँग्रेसको विधान र नियमावलीले उजुरी परेको ६ महिनाभित्रै कारबाही गर्नुपर्ने भनेको छ । अहिले आएर दुई तीन वर्षपछि किन कारबाही भइरहेको छ । यो गम्भीर कुरा छ । १५ औं महाधिवेशनलाई लक्षित गरेर विधि, विधान र प्रक्रिया विपरित पूर्वाग्रहले काम भएको छ । कुनैपनि साथीहरुलाई हामी अन्याय हुन दिँदैनौँ । विधान र विधानको नियमावली भन्दा बाहिर गएर भएका कुनै कारबाही स्वीकार गर्दैनौँ ।’

बुधबार पार्टीले गरेको कारबाहीमा पर्नेमा केही जिल्ला सभापतिहरु समेत रहेका छन् । तीमध्ये नेपाली कांग्रेस खोटाङका जिल्ला सभापति विष्णुप्रसाद राईले आफूलाई कारबाही गरेर पार्टीले ३५ वर्ष पार्टीभित्र गरेको दुखको अन्देखा गरेको गुनासो गर्छन् ।

शेखर कोइरालाले आह्वान गरेको बैठकमा सहभागि राईले गत निर्वाचनमा पार्टीले गठबन्धन गर्ने निर्णय आफूहरुले मान्न नसकेको सुनाए । त्यति मात्र नभइ सिंगो खोटाङ कांग्रेसले सहमति गरेर नेतृत्वलाई भेटेर आफूहरु गठबन्धनको पक्षमा नरहेकोबारे जानकारी गराउँदा समेत समय नपाएको बताए । साथै अन्तिममा आफूहरुले कांग्रेसकै नेतालाई उम्मेदवार उठाएपछि कारबाही खेप्नुपरेको बताए । साथै पार्टीले विधान भन्दा बाहिर गएर कारबाहीको डण्डा चलाएको उनको आरोप छ ।

उनले भने, ‘पार्टीको विधान भन्दा बाहिर गएर पार्टीलाई क्षति पुर्‍यायो भने उसलाई अनुशासनको ट्रयाकमा ल्याउनुपर्छ भन्ने विधान थियो । त्यो प्रावधानलाई उपयोग गर्दा कुन ढंगले उपयोग गरेको छ, त्यसको अन्तर्यलाई बुझ्नुपर्छ । यो आग्रह र पूर्वाग्रहबाट प्रेरित छ । विपीको विचारबाट प्रेरित भएर पार्टीमा लागेको हो । अहिलेको नेतृत्वहरु जान्दैनौँ । पार्टी विचार, सिद्धान्त र ट्रयाक भन्दा बाहिर गइरहेको छ ।’

त्यसो त नेपाली कांग्रेसको अनुशासन समितिमा यति १८ जनाविरुद्ध कारबाही गर्नुपर्ने विषय मात्रै टड्कारो होइन । समितिमा २१ सय भन्दा धेरै मुद्दाहरु रहेका छन् । ती केन्द्रीय सदस्यदेखि पदाधिकारीसम्मका रहेका छन् । तर ती अन्य मुद्दाहरु भुलेर विधान विपरित नेताहरुमाथि कारबाहीको डण्डा चलाइएको अनुशासन समितिका सदस्यहरुकै गुनासो रहेको छ ।

कांग्रेस नेता, सांसद एवं अनुशासन समितिका सदस्य रहेका सञ्जयकुमार गौतमले आफूहरुले नेताहरुमाथि कारबाही नगर्न अन्तिम समयसम्म प्रयास गरेको बताउँछन् । उनले समितिले बहुमतका आधारमा आफूहरुको कुरा नै नसुनेर सामान्य सचेत गराए मात्रै पुग्नेमा कारबाही गरेको उनको भनाइ छ ।

उनले भने, ‘अनुशासन समितिका धेरै मुद्दाहरु छन् । २१ सय भन्दा बढी मुद्दाहरु छन् । कतिपय केन्द्रिय सदस्यका, पदाधिकारीका मुद्दाहरु पनि छन् । व्यापक रुपमा छलफल गरेका छौँ । सर्वसम्मत हुन सकेन । पार्टीको केही साथीहरुले बहुमतका आधारमा पार्टीको साधारण सदस्यबाट निष्कासन गर्नेसम्मको प्रक्रिया अघि बढाउनु भयो । हामी त्यसमा सहमत हुन सकेनौँ । असहमति राख्यौँ । निष्कासन नै गर्ने कुरा अन्तिम कारबाही हो । त्यसमा असहमित जनाएका छौँ ।’

आफूलाई लोकतान्त्रिक भन्ने पार्टी कांग्रेसका कार्यकर्ताहरु निर्वाचनमा आफूलाई नपरेको मान्छे नभए भोट मात्रै नहाल्ने होइन हराउन समेत लाग्ने गरेको आरोप लाग्ने गरेको छ । धेरैजसो अवस्थामा पार्टीले कहिले कोसँग त कहिले को सँग गठबन्धन गरेर तल्लो तहका कार्यकर्ताहरुको चित्त दुखाएपछि भने कांग्रेसभित्र विद्रोह गर्ने र हराउन लाग्ने प्रवृत्ति नौलो होइन ।

त्यसो त अहिले कांग्रेसको अनुशासन समितिको निर्णय बाहिर नल्याउने निर्णय समेत सभापति शेरबहादुर देउवा, महामन्त्रीहरु र उपसभापतिहरु मिलेर गरेका थिए । तर त्यसको विपरित निर्णय बाहिर ल्याइएको र विधान समेत मिचिएको अर्का नेता गुरुराज घिमिरेको तर्क छ ।

पार्टीभित्रको अर्को पक्षलाई पाखा लगाउने उद्देश्यमा आधारित रहेर कारबाही गरिएको कारबाहीबारे अनुशासन समितिका ५ जना सदस्यमध्ये दुई जनाले नोट अफ डिसेन्ट लेखेको समेत बताए ।

उनले भने, ‘अनुशासन समितिले गरेको कारबाही पार्टी विधान र नियमावली विपरित छ । अवैधानिक छ । यो पक्षपातपूर्ण र गुट प्रेरित छ । पार्टीभित्रको अर्को पक्षलाई पाखा लगाउने उद्देश्यमा आधारित छ । यो निर्णय बहुमत र अल्पमतका आधारमा गरिएको छ । अनुशासन समितिका ५ जना सदस्यमध्ये दुई जनाले नोट अफ डिसेन्ट लेख्नुभएको छ ।’

त्यसो त कांग्रेसमा कारबाही, पार्टी निष्कासनको विषय त्यति नौलो भने होइन । प्रतिशोध र पूर्वाग्रह राखेरै पनि धेरै नेतादेखि कार्यकर्तासम्मलाई पार्टी निष्कासन र पार्टी छाड्न बाध्य बनाइएको कुरा बेला बेला आइरहन्छ । तर जसले पार्टी नै स्थापना गरेर राणाहरुसँग लडे उनीहरु समेत जीन्दगीको उत्तराद्र्धमा नेताहरुकै कारण पार्टी नै छाडेर हिँडेको इतिहास पनि साक्षी छ ।