भारतले मध्य एसियाली राष्ट्रहरूमा डिजिटल भुक्तानी प्रणाली विस्तार गर्ने

नयाँ दिल्ली । कजाकस्तानमा भारत–मध्य एशिया राष्ट्रिय सुरक्षा सल्लाहकारहरू र सुरक्षा परिषद्का सचिवहरूको दोस्रो बैठकमा भारतले प्रत्येक देशको आवश्यकता अनुरूप सार्वभौम, डिजिटल, वास्तविक समय भुक्तानी प्रणालीहरूको लागि सुविधाहरू स्थापना गर्न प्रस्ताव गरेको छ।

बैठकमा भारतका तर्फबाट एनएसए अजित डोभाल सहभागी थिए। ‘यस्तो प्रणालीले व्यापारिक सम्बन्धलाई बढाउँछ र चिकित्सा उपचारको लागि भारत जानु पर्ने मानिसहरूलाई पनि फाइदा हुन्छ। यसले मध्य एसियाली देशहरूमा भारतीय व्यवसायी र विद्यार्थीहरूलाई पनि मद्दत गर्नेछ’ एनएसए डोभालले भने।

भारत र मध्य एसियाली देशहरूले साझा सुरक्षा चुनौती र खतराहरू सामना गरेकोले आतंकवादको खतराबारे पनि बैठकमा छलफल भएको थियो।

ु‘आतंकवाद, यसको सबै रूप र अभिव्यक्तिहरूमा अन्तर्राष्ट्रिय शान्ति र सुरक्षाको लागि सबैभन्दा गम्भीर खतराहरू मध्ये देखिन थालेका छन्। आतंकवादको कुनै पनि कार्य, यसको प्रेरणा वा कारणलाई निस्तेज गर्नका लागि हामीले विभिन्न क्षेत्रहरूमा पूर्ण रूपमा वित्त पोषित क्षमता निर्माण कार्यक्रमहरू प्रस्ताव गरेका छौं,’ भारतले भन्यो।

पहिलो भारत–मध्य एशिया एनएसएको बैठक ६ डिसेम्बर २०२२ मा नयाँ दिल्लीमा भएको थियो। उक्त शिखर सम्मेलनमा क्षेत्रीय सुरक्षाका मुद्दाहरूमा छलफल गर्न सुरक्षा परिषद्का सचिवहरूको नियमित बैठकहरू गर्ने निर्णय गरिएको थियो।

यसको सदस्य राष्ट्रहरूमा किर्गिज गणतन्त्र, ताजिकिस्तान, उज्वेकिस्तान, काजाकिस्तान, तुर्कमेनिस्तान र भारत समावेश छन्।

भारत र मध्य एसियाली देशहरू बीचको सम्बन्ध–राजनीतिक, व्यापार, आर्थिक, सुरक्षा र रक्षा क्षेत्रहरू सहित–पारस्परिक विश्वास, समझदारी र मित्रतामा आधारित बहुपक्षीय र पारस्परिक रूपमा लाभदायक सम्बन्धमा परिणत भएको छ। भारतको लागि प्रमुख प्राथमिकताको रूपमा मध्य एसियाली देशहरूसँग कनेक्टिभिटी र आर्थिक एकीकरणमा जोड दिइएको थियो।

ु‘कनेक्टिभिटी प्रवर्द्धन गर्दा, यस्ता पहलहरू परामर्श, पारदर्शी र सहभागितामूलक छन् भन्ने सुनिश्चित गर्न महत्त्वपूर्ण छ। उनीहरूले सबै देशको सार्वभौमसत्ता र क्षेत्रीय अखण्डताको सम्मान गर्नुपर्छ। उनीहरूले वातावरणीय मापदण्डहरू र वित्तीय व्यवहार्यता पनि पालना गर्नुपर्छ, र ऋणको बोझ बन्नु हुँदैन,’ भारतका एनएसएले थपे।

भारत अन्तर्राष्ट्रिय उत्तर–दक्षिण यातायात कोरिडोर (आईएनएसटीसी) र अश्गाबात सम्झौता दुवैको सदस्य हो।

उज्वेकिस्तान र तुर्कमेनिस्तान दुबै छिट्टै आईएनएसटीसीमा सामेल हुनेछन्। यससँगै मध्य एसियाका पाँचवटै देश आईएनएसटीसीको सदस्य हुनेछन्।