पुण्यतिथि : युवाको मनमा बस्न सफल कैफी आजमीले ११ वर्षको उमेरमा लेखेका थिए पहिलो गजल

काठमाडौं । जब कविताको चर्चा हुन्छ, भारतीय कवि कैफी आजमीको नाम अवश्य आउँने गर्दछ । उनी आफ्नो समयका प्रगतिशील कवि र लेखक हुन । उनले माया, पीडा, विछोड र पिडालाई आफ्नो शब्द मार्फत लेखेका मात्रै छैनन् उनले सामाजिक समस्यालाई पनि कवितामा लेख्ने गरेका छन् ।

उनले बलिउड फिल्मका लागि धेरै उत्कृष्ट गीतहरू लेखेका छन्, जुन आज पनि धेरै मन पराइन्छ। उनले लेखेका गीतहरु ‘ये दुनिया ये मेहफिल मेरे काम की नही’, ‘मिलो ना तुम तो हम घटारे’, ‘वक्त ने किया क्या हसीन सितम’ जस्ता गीतहरु आज पनि मानिसहरुको मुखमा झुन्डेको छ । आज उनको पुण्यतिथि हो ।

कैफी आजमी एक प्रसिद्ध उर्दू कवि र बलिउडका एक ठूलो गीतकार हुन् । उनको वास्तविक नाम अख्तर हुसेन रिजवी हो । उनको जन्म १४ जनवरी १९१९ मा उत्तर प्रदेशको आजमगढ जिल्लामा भएको थियो। उनलाई गाउँकै शेर र कविता पढ्न मन लाग्थ्यो । दाजुभाइले साथ दिएपछि उनले आफै लेख्न थाले । ११ वर्षको उमेरमा उनले पहिलो गजल लेखे । १० मे २००२ मा उनी यस संसारबाट बिदा भएका थिए ।

गजल लेख्ने शौकले उनलाई मुम्बईसम्म डोहोर्यायो। उनले आफ्नो जीवनमा धेरै लोकप्रियता कमाए । कैफी आजमीले मे १९४७ मा शौकतसँग विवाह गरेका थिए । शौकतले कैफीलाई धेरै सपोर्ट गरिन् ।

कैफी आजमीले धेरै फिल्ममा गीत लेखेका छन् । उनले ‘कागज के फूल’, ‘गरम हवा’, ‘हकीकत’, ‘हीर राँझा’ जस्ता धेरै फिल्महरूमा काम गरे। वक्त ने किया क्या हसीन सितम (कागज के फूल), एक जुर कर के हमने चाहता मुस्कुना (शमा), जीत ही लंगे बाजी हम तुम (शोला र शबनम), तुम असकू हो इश्क भला है की नही है (नक्कली नवाब) जस्ता गीतहरू। उनको कलमको उदाहरण हो। उनले फिल्म हीरा राँझाका मिलो ना तुम तो हम नजरने र ये दुनिया ये मेहफिलका गीतहरू लेखेका थिए। ‘हीर-राँझा’लाई कैफीको सिनेम्याटिक कविता भन्न सकिन्छ।

चलचित्र जगतमा कैफीलाई धेरै सम्मानले पनि सम्मानित गरिएको थियो । उनका रचनाहरूमा आवारा सजदे, इन्कार, अख्तेरे-शब आदि प्रमुख छन्। कैफी आजमीले भारतको सबैभन्दा प्रतिष्ठित नागरिक पुरस्कार पद्मश्री प्राप्त गरेका छन्। यस बाहेक उत्तर प्रदेश ‘उर्द’ अकादमी पुरस्कार, ‘आवारा सजदे’ रचनाका लागि उर्दूको साहित्य अकादमी पुरस्कार, महाराष्ट्र उर्दू अकादमीको विशेष पुरस्कार, सोभियत ल्यान्ड नेहरू पुरस्कार, महाराष्ट्र सरकारले उनलाई १९९८ मा ज्ञानेश्वर पुरस्कार प्रदान गरेको थियो। उनले दिल्ली सरकार र दिल्ली उर्दू अकादमीबाट पहिलो मिलेनियम अवार्ड पनि प्राप्त गरे।