कोरोना खोपको विषयमा परराष्ट्र र चिनियाँ दूतावासबीच पत्र जुहारी : चीनको दबावप्रति नेपालकाे यस्तो जवाफ (पत्रसहित)

काठमाडौं । कोरोना विरूद्धको खोपका विषयमा परराष्ट्र मन्त्रालय र चिनियाँ दूतावासबीच पत्र जुहारी चलेको छ।

चिनियाँ दूतावास र परराष्ट्र मन्त्रालयबीच पत्र जुहारी चलेको हो ।

कोरोनाको खोपको विषयमा केहि दिन अगाडि मात्रै चिनियाँ दूतावसाले नेपाललाई चेतावनी दिँदै ‘आवश्यक कागजात पछि उपलब्ध गराइन्छ, तर तत्काल खोप लैजानूस्, अहिले खोप संकलन गर्न नसके पछि निकै समय कुर्नुपर्छ।’ भन्दै चेतावनीको पत्र पठाएको थियो ।

यस्तो थियो चिनियाँ दूतावासले पठाएको चेतावनी स्वरुप पत्र

चिनियाँ विदेशमन्त्री वाङ यीले नेपाललाई कोरोना भाइरसविरुद्धको पाँच लाख डोज खोप उपलब्ध गराउने प्रतिवद्धता व्यक्त गरे । भारतले नेपाललाई १० लाख डोज कोभिशिल्ड खोप उपलब्ध गराएपछि चीनले पनि नेपाललाई खोप उपलब्ध गराउने प्रतिवद्धता जाहेर गरेको हो ।

परराष्ट्रमन्त्री प्रदीपकुमार ज्ञवाली र चिनियाँ विदेशमन्त्रीबीचको टेलिफोन वार्ताका क्रममा पाँच लाख डोज खोप उपलब्ध गराउने प्रतिवद्धता चीनले जाहेर गरेको परराष्ट्र मन्त्रालयले शुक्रवार बेलुका एक विज्ञप्ति जारी गर्दै जानकारी गराएको थियो ।

यसअघि माघ १८ गते नेपालस्थित चिनियाँ दूतावासले नेपाललाई आफ्नै सरकारी कम्पनी सिनोफार्मले उत्पादन गरेको तीन लाख डोज सिनोभ्याक खोप अनुदानमा उपलब्ध गराउने जनाएको थियो ।

चीनले खोप उपलब्ध गराउने भने पनि विश्वका विभिन्न मुलुकहरुबाट चिनियाँ खोपप्रति आशंका उत्पन्न भइरहेको छ । चिनियाँ कम्पनी सिनोफार्मले विकास गरेको सिनोभ्याक खोपको ब्राजिलमा गरिएको तेस्रो चरणको परीक्षणमा क्रममा ५०.४ प्रतिशतमात्रै प्रभावकारी देखिएपछि आशंका उत्पन्न भएको हो ।

अक्सफोर्डले विकास गरेको खोप ७० प्रतिशत र फाइजर र मोडर्नाले विकास गरेको खोप ९५ प्रतिशत प्रभावकारी भएको अवस्थामा चिनियाँ खोप ५० प्रतिशत प्रभावकारी भएको भन्दै पश्चिमी मुलुकहरुले यस बारेमा प्रश्न उठाइरहेका छन् ।

चिनियाँ विदेशमन्त्री वाङले चिनियाँ दूतावासले उपलब्ध गराउने प्रतिवद्धता गरेकोभन्दा दुई लाख बढी खोप अनुदानमा दिने बताएका छन् । वाङले परराष्ट्रमन्त्री ज्ञवालीसँग खोप सहकार्यमा नेपाललाई प्राथमिकता दिने पनि बताएका छन् । तर, उक्त टेलिफोन वार्ताको पछाडि विभिन्न घटनाक्रमहरु विकास भएका थिए ।

दूतावासलाई परराष्ट्रको पत्र

नेपालमा दुईवटा कम्पनीले चिनियाँ खोप आपूर्ति गर्नका लागि अनुमति माग गरेका छन् । खोप आपूर्तिका लागि नेपालको औषधि व्यवस्था विभागलाई दुईवटा कम्पनीले आवदेन दिएका हुन् । तर, उनीहरुले नेपालमा खोप आपूर्तिका लागि उपलब्ध गराउनुपर्ने कागजात भने उपलब्ध गराएका छैनन् ।

परराष्ट्र मन्त्रालले दुवै कम्पनीले मापदण्डको पालना नगरेको दूतावासलाई पत्रमार्फत् जानकारी गराएको छ । उनीहरुले नेपालको कानूनअनुसार दर्ता प्रक्रियाका लागि आवश्यक कागजात पनि उपलब्ध गराएका छैनन् । यसबारे परराष्ट्र मन्त्रालयले नेपालस्थित चिनियाँ दूतावासलाई पत्र पठाएको थियो ।

दूतावासको ’चेतावनीपूर्ण जवाफ’

यस विषयमा चिनियाँ दूतावासले परराष्ट्र मन्त्रालयलाई चेतावनीपूर्ण जवाफ पठाएको छ । तर, परराष्ट्रले सोधेको अनुमतिका लागि आवश्यक कागजात उपलब्ध र कम्पनीको आधिकारिकता बारेमा भने कुनै जवाफ दिइएको छैन ।

चिनियाँ दूतावासले परराष्ट्र मन्त्रालयलाई आवश्यक कागजात पछि उपलब्ध गराउने र तत्काल खोप लैजानूस् भनेर धम्कीपूर्ण प्रत्युत्तर पत्र पठाएको छ । चिनियाँ पक्षले अनुदान सहायता प्रक्रियालाई सहज बनाउँदै नेपालका लागि विशेष व्यवस्थामार्फत् खोप उपलब्ध गराउने भएकोले तत्काल खोप लैजान दूतावासले परराष्ट्र मन्त्रलालयलाई भनेको छ ।

परराष्ट्रलाई पठाएको पत्रमा भनिएको छ, “चीन र नेपालबीचको मित्रता र नेपालले कोभिड–१९ खोपहरूको आग्रहलाई जोड दिँदै चिनियाँ पक्षले अनुदान सहायता प्रक्रियालाई सरल बनाउँदै नेपालका लागि भ्याक्सिन उत्पादन र पुर्याउने विशेष व्यवस्था गर्ने निर्णय गरेको छ । नेपाली पक्षलाई अनुदान सहायता अन्तर्गत दान गर्नका लागि सिनोफर्म खोप तुरुन्तै लैजान सुझाव छ । कानूनी प्रावधानसम्बन्धी प्रक्रियाका लागि आवश्यक कागजात एकसाथ पछि प्रदान गर्न सकिन्छ ।”

यस्तो छ नेपालले चिनियाँ दूतावासलाई फर्काएको जवाफ

त्यसैगरि सोही पत्रमा अहिले खोप नेपालले नलगे पछि उपलब्ध हुन नसक्नेसमेत चिनियाँ दूतावासले जनाएको छ । दूतावासले भनेको छ, “सिनोफार्म खोपको माग उच्च भएका कारण आपूर्ति निकै कठीन बन्दै गएको छ । चिनियाँ पक्षले नेपालका लागि भने विशेष व्यवस्था गरेको छ । यदि नेपाली पक्षले तत्काल सिनोफार्मले विकास गरेको खोप संकलन गर्न नसकेको अवस्थामा यो खोप अन्य व्यापारिक परियोजनका लागि वितरण गरिनेछ । त्यसपछि नेपालले चिनियाँ खोप पाउन निकै समय कुर्नुपर्ने छ ।”