पाँच दशकपछि भारत फर्किएका शीर्ष नागा विद्रोही नेता मुइवाह को हुन् ? हर्षोल्लासका साथ स्वागत

भारत । करिब पाँच दशकपछि भारतको उत्तरपूर्वी मणिपुर राज्यमा आफ्नो जन्मभूमि फर्केका वरिष्ठ नागा विद्रोही नेता थुङ्गालेङ मुइवाहको स्वागत बुधबार अत्यन्त हर्षोल्लासका साथ गरिएको छ ।

९१ वर्षीय मुइवाहको हेलिकप्टर उखरुल जिल्लाको नीलो आकाशमुनि अवतरण हुँदा हजारौँ स्थानीय नागा नागरिक परम्परागत पोसाकमा स्वागतका लागि उपस्थित थिए । पुरुषहरूले भाला र ढाल बोकेका थिए भने महिलाहरूले पङ्खले सजिएको हेडगियर र रङ्गीन पोसाकमा सांस्कृतिक नृत्य प्रस्तुत गरिरहेका थिए । विद्यालयका बालबालिकाहरूले इन्द्रेणी र सेतो ताराले सुसज्जित नीलो पृष्ठभूमिको नागा झन्डा फहराउँदै ‘स्वागत मुइवाह’ लेखिएका ब्यानरहरू बोकेका थिए ।

मुइवाह नागाल्यान्डको राष्ट्रिय समाजवादी परिषद्का संस्थापक नेतामध्ये एक हुन् । परिषद्ले सन् १९५० को दशकमा भारतविरुद्ध स्वतन्त्र नागा राज्यको माग गर्दै विद्रोह सुरु गरेको थियो । सन् १९९७ मा भारत सरकार र मुइवाहको समूहबीच युद्धविराम भएको भए पनि छुट्टै झन्डा र संविधानको माग अझै समाधान हुन सकेको छैन ।

विगत केही वर्षदेखि मुइवाहले भारत सरकारसँग शान्ति वार्ताको नेतृत्व गर्दै आएका छन् । उनी सन् १९६४ मा आफ्नो गाउँ छोडी सशस्त्र आन्दोलनमा प्रवेश गरेका थिए र सन् १९७३ मा गृह प्रदेशको छोटो भ्रमण बाहेक आफ्नो गृहनगर फर्किएका थिएनन् । सन् २०१० मा गर्न खोजिएको भ्रमण मणिपुर सरकारले प्रतिबन्ध लगाएपछि ठूलो हिंसात्मक प्रदर्शन भएको थियो, जसमा जनधनको क्षति भएको थियो ।

यसपटकको भ्रमणलाई स्थानीय नागरिकहरूले ऐतिहासिक क्षणका रूपमा लिएका छन् । धेरैले यसलाई दशकौँदेखि जारी वार्ता प्रक्रियालाई पुनः गति दिने सङ्केतका रूपमा पनि व्याख्या गरेका छन् । मुइवाहले संक्षिप्त सम्बोधन गर्दै भने, “मैले यो भूमिमा पुनः पाइला टेक्दा आफ्नो जनताको आत्मा र पहिचानलाई फेरि महसुस गरेको छु । हाम्रो सङ्घर्ष अझै समाप्त भएको छैन, तर हाम्रो लक्ष्य शान्तिपूर्ण भविष्य हो ।”